Elektropnomatik Sistem Elemanları

Pnoma, Yunanca ‘da nefes alıp verme anlamındadır. Pnomatik; havanın ve diğer
gazların özelliklerini ve uygulamalarını içeren bilim dalıdır. Dolayısıyla pnomatik deyince
akla, hava ile çalışan mekanizmalar gelir. Bugünkü anlamda pnomatiğin gelişmesi 1950’den
sonra başladı.

Pnomatik ve elektrik teknolojisinin bir arada kullanılması, endüstriyel otomasyon
çözümlerinin uygulamalarında önemli rol oynar. Bu tür bir çözüm beraberinde makine
çevrim süresinde (üretim süresinde) azalma getiren, ucuz ve güçlü bir üretim sistemi sağlar.
Bu nedenle pnomatik, elektrik, elektronik, mekanik kontrol tekniklerinin bir arada
kullanıldığı sistemlere elektropnomatik sistemler denir.
Elektrik akımının hızının yüksek olması ve çok uzak mesafelere sorunsuz olarak
iletilmesi elektropnomatik sistemlerin yaygınlaşmasını sağlamıştır.

Kumanda işlemlerinde basınçlı hava yerine elektrik akımının kullanılma sebepleri
şunlardır;
Akış hızının düşük olması
Sinyal hatlarının uzun olma zorunluluğu
Havanın iyi filtre edilememesi ve hava içindeki nemin alınmaması
Anahtarlama frekansının düşük olması

Elektropnomatik devrelerde elektrik bölümünün başlıca görevleri şunlardır:
İşaretlerin alınması
İşaretlerin işlenmesi

İşaretler; elektrikli sınır anahtarı, manyetik anahtar ya da elektronik algılayıcılar
tarafından algılanır. Bunlar, bir işlemin yapılıp yapılmadığını kontrol eder ve bu bilgiyi
işlemci elemana (örneğin bir röleye) gönderir. İşlemci, alınan işareti işler ve sistemin çıkış
birimine, kontrol alogoritmasına uygun bir çıkış işareti gönderir. Çıkış birimi daha çok iki
elemandan oluşur: Bunlar selenoid (elektrik) kumandalı yönlendirme valfleri ve
silindirlerdir.

İş elemanları aşağıdaki teknolojik yöntemlere göre olabilir:
Elektrik
Hidrolik
Pnomatik
Yukarıda sayılan teknolojilerin bir kombinasyonu
İş ortamı için seçim etkenleri şunlardır:
Kuvvet
Storok, manyetik yol
Tahrik sistemi (doğrusal, döner)
Hız

Kontrol teknolojileri şunlardır:
Mekanik
Elektrik
Elektronik
Pnomatik
Düşük basınç pnomatiği
Hidrolik

Kontrol ortamı için seçim kriterleri şunlardır:
Yapı elemanlarının güvenilirliği
Çevrenin tesislere karşı duyarlılığı
Fazla bakım ve tamir istememe
Yapı elemanlarının anahtarlama süresi
İşaret hızı

İşaretleme ve bakım personeli için eğitim ve öğretim masrafları
Sistemin değiştirilebilme ve geliştirilme olanağı
Sistemin kontrol ve kumanda bölümü için bu seçim etkenlerinin mutlaka hesaba
katılması gerekir. Burada asıl göz önüne alınması gereken sistem işlevleriyle elemanlarının
uyum göstermeleridir. Ayrıca dikkate alınması gerekenler:
Fazla bakım istememesi
Yedek parça masrafları
Yapı elemanlarının montaj ve bağlantısı
Bakım masrafları
Değiştirilebilirlik
Yekpare tasarım
Ekonomiklik
Dokümantasyon
İşletme masraflarının azlığı

Elektropnomatik sistemlerin diğer uygulamaları şunlardır:
Paketlemek
Sürmek, beslemek
Oranlamak
Kilitlemek
Kapıları açmak ve kapamak
Mil tahriği
Malzeme transferi
İş parçalarının döndürülmesi
İş parçalarının ayrılması
İş parçalarının kümelenmesi
İş parçalarının damgalanması ve preslenmesi